Waar lag Mesopotamië
Wat vroeger Mesopotamië heette is een gebied dat enigszins vergelijkbaar is met het huidige Irak. Maar ook delen van het tegenwoordige Syrië, Turkije en Iran hoorden erbij. Letterlijk betekent Mesopotamië het land in het midden tussen de rivieren. En die rivieren zijn de Euphraat en de Tigris. Dit gebied wordt daarom ook wel het tweestromenland genoemd.
Belangrijke ontwikkelingen voor de mensheid
In het oude Mesopotamië zijn voor de mensheid veel belangrijke ontwikkelingen geweest. Dit was de plaats waar de allereerste steden gebouwd werden, met huizen van steen. Voor het maken van de stenen werd de klei uit de rivieren gehaald en in vormen te drogen gelegd.
Die steden zorgden ervoor dat er allerlei dingen nodig waren, die voorheen niet nodig geweest waren. Dit is dan ook de plaats en de tijd waar het wiel uitgevonden werd, waar de eerste rioleringen gelegd werden, waar voor het eerst gebruik gemaakt werd van irrigatie voor het beheersen van boerenland.
Omdat de rivieren in dit gebied zo’n belangrijke rol speelden, bouwden de Mesopotamiërs ook boten om via die rivier handel te kunnen drijven. Dankzij die handel ontwikkelden ze een weeg- en maten systeem en leerden ze rekenen. Daarnaast werd het allereerste schrift ontwikkeld, het spijkerschrift. In het oude Mesopotamië zijn kleitabletten gevonden met de tafels van vermenigvuldiging, met de “stelling van Pythagoras” (was hij wellicht niet de eerste die erop kwam?) en met de waarden van diverse goederen uitgedrukt in eenheden van een ruilmiddel. Een leuk detail is dat zo’n kleitablet met een tafel van vermenigvuldiging erop maar ongeveer 4×7 cm groot is.
In Mesopotamië geloofde men dat je de toekomst kunt voorspellen door naar de sterrenhemel te kijken. Dat deden ze vanaf 2000 voor Christus. De dierenriem en astrologie zijn ook door hen ontwikkeld.
Daarnaast waren ze goede handwerkers. Ze maakten voorwerpen van klei, steen, metaal en edelsteen en ze vervingen de kleding die gemaakt was van dierenhuiden door stoffen die geweven werden door garen van linnen en wol. Deze stoffen werden bovendien geverfd.
Het is duidelijk dat al die ontwikkelingen plaats konden vinden, omdat er sprake was van een vruchtbaar rivierengebied die uitnodigde tot het zo goed mogelijk benutten van alles wat er te vinden was.
Babylonië was de spil van Mesopotamië
Babylonië was een koninkrijk dat deel uitmaakte van het gebied dat we kennen als Mesopotamië. De belangrijkste stad was Babylon en dat lag ruim 80 kilometer boven het huidige Bagdad, de hoofdplaats van Irak. Deze stad werd al vermeld op een kleitablet uit de 23e eeuw voor Christus. Het was lange tijd de belangrijkste stad van heel Mesopotamië. De naam Babylon is niet de originele naam, maar een Griekse verbastering van het Akkadische Bāb-Ilim, wat “de Poort van God” betekent.
Door opgravingen zijn allerlei dingen uit die lang vervlogen tijd gevonden, maar omdat zowel de stenen voor de gebouwen als de kleitabletten vaak alleen gedroogd werden en niet gebakken, is er veel vergaan.
Babylon is beroemd vanwege de toren van Babel en vanwege de hangende tuinen van Babylon. Of die werkelijk bestaan hebben is niet duidelijk. Desondanks zijn er veel kunstenaars geweest die er hun eigen weergave van hebben gemaakt in de vorm van een kunstwerk.
Het Gilgamesj epos
Een vondst van grote waarde uit Mesopotamië is het Gilgamesj epos. Het is een heldenverhaal in dichtvorm van ongeveer 3000 regels. Dit epos is volledig in spijkerschrift in kleitabletten geschreven. Er zijn vele verschillende versies van, wat het aannemelijk maakt dat een belangrijk stuk was. Het verspreidde zich over een groot gebied.
Het Gilgamesj epos is voor het eerst ontdekt in de bilbiotheek van koning Assoerbanipal in Ninive, de hoofdstad van Assyrië. Omdat deze plek ooit door een brand verwoest was, zijn de kleitabletten door de hoge temperaturen van de brand gebakken. En daardoor zijn ze bewaard gebleven. Wel zijn ze gevallen en de meeste tabletten waren daardoor gebroken en de stukken lagen door elkaar. Bovendien waren de vinders in die tijd nog niet in staat het schrift te lezen. Dat was nog niet ontcijferd. Ze hadden dus geen idee wat ze gevonden hadden. Er worden nog steeds nieuwe fragmenten gevonden en ook over de volgorde van de diverse stukken zijn de meningen verdeeld. Toch zijn er ondertussen vele boeken verschenen die een weergave geven van het verhaal over koning Gilgamesj en zijn vriend Enkidoe.
Bronnen
Wikipedia
Babylonische wiskunde – Ab van der Roest, Martin Kindt
Geschiedenis van de wereld – Prehistorie en Mesopotamië
De sleutels van Het oude Mesopotamië
Mesopotamië – Charlie Samuels
