Wanneer je voor het eerst kennis maakt met de antroposofie, kunnen alle termen en denkbeelden verwarrend zijn. Dat veel van die termen op verschillende manieren uitgelegd kunnen worden, maakt het niet eenvoudiger. Zelfs een term als het ik, iets wat voor de meeste mensen heel begrijpelijk is, heeft meer diepgang dan op het eerste gezicht lijkt.
Wat is het ik?
Als je terug denkt aan iets wat lag geleden in je leven gebeurde, aan een herinnering van jezelf, dan weet je dat jij dat was. Als je zou vertellen over die herinnering, dan omschrijf je jezelf als “ik”. Als je terug denkt aan iets wat gisteren gebeurde, dan denk je over jezelf in die situatie ook als “ik”. En als je iets plant voor morgen of volgende week en je spreekt af met iemand, dan denk je daarbij ook over jezelf als “ik”. Dat ik is onveranderlijk. Jij blijft jij, of beter gezegd: ik. Wat er ook gebeurt, hoe jong of oud je ook bent, je bent een “ik”. En dat deel van jou dat zich identificeert met die ik, dat is je ik.
Het ik bestaat eigenlijk uit drie verschillende ikken
Wat hierboven omschreven werd, is wat meestal bedoelt wordt met “het ik” in de antroposofie. Maar in zijn voordracht in Bologna ging Steiner nog een stuk dieper in op wat dit ik werkelijk is. Hij gaf toen aan dat er eigenlijk drie verschillende ikken te onderscheiden zijn. Het ik dat hierboven beschreven werd, is daar slechts één deel van. Het is het deel dat we allemaal kennen.
Het tweede ik is datgene dat tegenwoordig in spirituele kringen vaak aangeduid wordt als het hoger zelf. Het is een meer verhevener versie van het ik, dat je als het ware vanuit je voorgenomen levensplan probeert te stimuleren om te reiken naar de doelen die je jezelf hebt gesteld. Het is het ik dat weergeeft wat je zou kunnen realiseren in dit huidige leven.
Tot slot is er nog een derde ik. Steiner noemde dit ik het wereld-ik. Hiermee bedoelde hij het ik van de mens dat boven het individuele uitstijgt. Het is het ideale mensbeeld of de ideale ik waar we als mens allemaal naar streven om te worden. Het is de Christus zelf. In zijn voordracht sprak hij over dit ik als een op zichzelf staande kracht. Als mens moeten we reiken naar die kracht, moeten we proberen dat ideaal te bereiken. En als we dat doen en daar voldoende in slagen, dan zal het wereld-ik, de Christus, ons de hand reiken en ons van bovenaf tegemoet komen en helpen.
Dat laat zien dat het ik zoals we dat kennen een enorme groeipotentie heeft. Want volgens de antroposofie is het de bedoeling dat elk mens uiteindelijk een evenbeeld van Christus wordt.
